10:29 28.08.2023 16+
Рубрика «Чоннуң мерген угаадыы» Тыва Республиканың Национал архиви республикада чарлаттынган эп-каттыжылга чылында Россияның болгаш Тываның хөй нациялыг чоннарының эптиг-демниг чоруун, найыралын, ёзу-чаңчылдарын таныштырар. Буддизмниң үндезиннери. Өг-бүле улустуң билишпейн чорууру. Шажын эртеми-биле алыр болза, харылзааның (тибет Дрельва) үш аңгы кол хевири бар: 1) угаандан харылзаа, 2) чугаа-домактан харылзаа, 3) мага-боттан харылзаа. II. Чугаа домактан билчип харылзажырының буянныг үүлези. Өг-бүле улус аразында хоп-нүгүлдүг эвес, бүдүштүг чугаа-биле чугаалажып, чаңчыгып алыр болза, ол чаңчыл өг-бүлени таарымча чок байдалдардан камгалаар. Чижелээрге, өөнүң ишти өг-бүлениң хеп-сынын арыг-силиг тудуп чоруур болза, ашаа, кадайы – иелээ кезээде аянныг, шевергин, чараш көстүр болур. Идик-хеви арыг-силиг эвес болза, үргүлчү хирлиг, дырышкак хеп кедер, чударгай апаар. Шак ол дег, бот-боттарының аразында арыг, ажыктыг, ужур-уткалыг сөстер ажыглап, эп-чөп-биле чугаалажырын өөренип, чаңчыгып алыры чугула. Ынчангаш шак ынчаар бот-ботарынга хүндүткелин, ынакшылын көргүзүп, чугаалажыры дээрге сайзыраңгай болгаш культурлуг өг-бүле болуру-дур. «Экини сактыры – эм, бакты сактыры – хоран». Шак ол дег, өг-бүле улус бот-боттарының четпес талазын эвес, а ажыктыг эки талаларын көрүп, кайы бирээзиниң кылган чүүлдерин ийи бодунуң аразынга эки кылдыр чугаалап: «Эр хей!» - деп деткижип чоруур болза, өөрүшкүлүг, сүлдези бедик, найыралдыг чурттаар. Чырык дуза – IV. – Геше Лобсанг Тхуптен. – Өг-буле болгаш амыдырал дугайында мерген угаадыглыг чагыг сумелер. – ООО «Тываполиграф». – Кызыл – 2023. – арыннар 30-31.
39071
Оставить сообщение: