Рекламный баннер 990x90px ban1
81.56
95.48

Рубрика Өг - тыва чоннуң амыдыралының өзээ

Рубрика «Өг - тыва чоннуң амыдыралының өзээ»

Национал архивтиң тыва чоннуң болгаш өгнүң дугайында ёзу-чанчылдары-биле таныштырылгазы.

Даштар

Тыва чоннуң амыдыралында даштар онзагай ажык-дузалыг. Чер кырындан чыып алыр, чер иштинден казып алыр чүвелерге даштар хамааржыр.

Ыдыктыг даштарның эреңгей данзызы бо-дур:

1. Шай согаажының дажы

2. Чаныы

3. Даспы

4. Шаныыш

5. Оттук дажы

6. Шивит

7. Чат-даш

8. Көдүрер-даш

9. Сай дажы

10. Дээрбе дажы

11. Чараш-даштар

12. Чурумалдыг хаялар

13. Чурумалдыг көжээлер

14. Мал-маган дүрзүлүг даштар

15. Белге дүрзүлүг даштар

16. Эртине даштар

Чонар-даш.

Бистиң Бай-Тайга кожууннуң девискээринде Сарыг-Хая деп даг бар. Ол дагда чонар даш бар. Чер кырында чыдар чонар даш кончуг кадыг. Чер иштинде чыдар чонар даш чымчак болгаш янзы-бүрү өннүг болур. Мен ол дагже үне бергеш, чонар дашты казып алыр кижи мен. Чонар даштан аң-мең дүрзүлерин, мал-маган дүрзүлерин болгаш тоолда кирип турар хувулгаазын амытаннар дүрзүлерин сиилбип кылыр мен.

Чонар даштың ыйбазы кончуг эм. Хорлаңгының бажын билир.

Чонар даштан чүнү-чүнү кылып болурун бичии чаштарга айтып берип турар мен. Чонар дашты холумга туткаш, оон чүнү дүрзүлеп болурун эндевес мен. Чонар даш болза оран байлаа. Шевер кижи чонар даштан чүнү-даа сиилбип кылыр.

Тойбухаа Хертек Коштайович сактып чугаалаан. 1917 чылдың январь 1-де Барыын-Хемчик кожууннуң Хөнделеңге төрүттүнген, 1981 чылдың сеньябрь 4-те мөчээн. Бай-Тайга кожууннуң Кызыл-Даг суурнуң хүн бадар талазында эрги хөөрде орнукшуткан. 1966 чылдың май 20-де дыңнап бижээн. Кызыл. Музей.

Кенин-Лопсан М.Б. - Тыва чоннуң бурунгу ужурлары. - Кызыл: “Новости Тувы”, 1994. - Арын: 136.

38474

Оставить сообщение:

Поделитесь новостями с жителями города
Если Вы стали свидетелем аварии, пожара, необычного погодного явления, провала дороги или прорыва теплотрассы, сообщите об этом в ленте народных новостей. Загружайте фотографии через специальную форму.
Полезные ресурсы